تعریف معماری سبک ویکتوریایی
اصطلاح معماری ویکتوریایی به یک سبک خاص اشاره نمی‌کند، بلکه به یک دوره اطلاق می‌شود. دوران سلطنت ملکه ویکتوریا بر پادشاهی متحده بریتانیا از ۱۸۳۷ تا ۱۹۰۱ می‌باشد. معماری دوران ویکتوریا بیش از ۶۰ سال را در برمی‌گیرد و شامل مجموعه‌ای از سبک‌های همپوشانی مانند، احیای گوتیک اولیه، ویکتوریای عامیانه، احیای یونانی، ایتالیایی، امپراتوری دوم، استیک، احیای رمانسک، شینگل، احیای استعماری و سبک محبوب ملکه آن در انتهای دوران است.
معماری ویکتوریایی از انگلستان سرچشمه گرفت و هنوز هم تا حد زیادی معماری شهرها و شهرستان‌های آن را مشخص می‌کند؛ اما چندین سبک معماری دوران ویکتوریا نیز در سطح بین‌المللی در مکان‌هایی مانند آمریکای شمالی، استرالیا و نیوزلند گسترش یافت، جایی که کشورها و مناطق مختلف آن را باسلیقه، سبک زندگی و مصالح ساختمانی محلی سازگار کردند.
تاریخچه معماری دوران ویکتوریا
معماری عصر ویکتوریا از دوره گرجستان (۱۷۱۴-۱۸۳۰) و اواخر دوره گرجستان (۱۸۳۰-۱۸۳۷) پیروی می‌کرد که با اتاق‌های سخاوتمندانه در اقامتگاه‌های معمولاً سه‌طبقه که خانواده‌ها در دوطبقه اول زندگی کرده و خادمان طبقه سوم که کوچک‌تر بود را اشغال می‌کردند، مشخص می‌شد.
دوران ویکتوریا دوره افزایش ثروت، رشد طبقه متوسط و رونق تولید انبوه بود که توسط انقلاب صنعتی تسهیل شد. مسکن‌های دوره ویکتوریا برای اسکان افراد از هر طبقه و سطوح درآمدی ساخته‌شده است. این به معنای همه‌چیز بود، از ردیف‌های نزدیک خانه‌های پلکانی ساخته‌شده برای کارگران کارخانه در خیابان‌های باریک و شلوغ که شامل باغ یا سرویس بهداشتی نبود تا خانه‌های نیمه‌مستقل و مجزا که در پایان دوره ویکتوریا دارای امکانات مدرنی مانند؛ آب سرد و گرم، سرویس بهداشتی و گاز بود.
نوآوری‌ها در تکنیک‌های ساختمانی و مصالح ساختمانی تولید انبوه که می‌توان از طریق راه‌آهن حمل‌ونقل شوند، مانند؛ آجرهای ماشین‌سازی شده جدید، تخته‌سنگ خاکستری بام یا ورود شیشه‌های صفحه‌ای در دهه ۱۹۳۰ که اندازه پنجره‌ها را نسبت به دوره‌های قبلی افزایش داد، سازندگان را نجات داد. در طول دهه‌های ۱۸۵۰ و ۱۸۷۰ به رونق مسکن منجر شد که میلیون‌ها ساختمان ویکتوریایی را ساختند.
۹ ویژگی‌های معماری ویکتوریایی
معماری دوران ویکتوریا با ارادت غیرقابل تأسف آن به تزئینات، شکوفایی و طراحی داخلی ماکسیمالیستی پر آذین آن مشخص‌شده است. درحالی‌که سبک‌های مختلفی در معماری دوران ویکتوریا وجود دارد، برخی از ویژگی‌های رایجی که به شما کمک می‌کنند یک ویکتوریایی را از بیرون تشخیص دهید، عبارت‌اند از:
۱. سقف‌های شیب‌دار
۲. آجر ساده یا رنگارنگ
۳. شیروانی‌های آراسته
۴. نرده آهنی رنگ‌شده
۵. ارسی‌های کشویی و پنجره‌های حاشیه‌ای
۶. برج‌ها و برجک‌های هشت‌ضلعی یا گرد برای کشیدن چشم به سمت بالا
۷. ایوان‌های بزرگ
۸. باغ‌های کوچک
۹. عدم تقارن
ویژگی طراحی داخلی سبک ویکتوریایی
طراحی داخلی در دوره ویکتوریا چندلایه، به‌هم‌ریخته، آراسته و عجیب‌وغریب بود. نمای داخلی خانه‌های دوره ویکتوریا اغلب شامل موارد زیر است:
۱. راه‌پله‌های بزرگ
۲. چیدمان‌های پیچیده با اتاق‌های متعدد ازجمله؛ اتاق‌های غذاخوری رسمی، کتابخانه‌ها و سالن‌ها
۳. سقف بلند
۴. صفحات چوبی حکاکی شده با تزئینات
۵. راهروهای هندسی کاشی‌کاری
۶. شومینه‌های تزئینی
۷. شیشه‌های رنگی
۸. مبلمان چوبی تیره
۹. پرده‌های سنگین
۱۰. کاغذدیواری تزئینی
۱۱. کف‌های چوبی بافرش پوشیده شده
۳ ویژگی عمده معماری ویکتوریایی
معماری و طراحی داخلی دوران ویکتوریا منعکس‌کننده حساسیت‌های مجلل آن زمان بود.
۱. تزئینات: ساختمان‌های ویکتوریایی به‌گونه‌ای طراحی‌شده بودند که زینتی باشند. فضای داخلی با وسایل پرزرق‌وبرق و پر آذین تزئین‌شده بود، درحالی‌که شیروانی‌های تزئینی، پیش‌آمدگی لبه بام‌ها و پایانه‌های پشت‌بام نمای بیرونی را تزیین می‌کردند.
۲. نمای بیرونی رنگارنگ: خانه‌ها و ساختمان‌های ویکتوریایی معمولاً با انواع پاستل، رنگ‌های جواهری و رنگ‌های خاکی رنگ‌آمیزی می‌شوند. برخی از آن‌ها دارای طرح رنگ تک‌رنگ هستند درحالی‌که برخی دیگر دارای چندین رنگ متضاد می‌باشند. پنجره‌های شیشه‌ای رنگی هم به فضای داخلی و هم در بیرون خانه‌های ویکتوریایی رنگ می‌دادند.
۳. سازه‌های پیچیده: برخلاف ساختارهای ساده دوره‌های قبل، ساختمان‌های ویکتوریایی دارای پنجره‌های حاشیه‌ای، خطوط سقف شیب‌دار (همچنین به‌عنوان سقف‌های مانسارد نیز شناخته می‌شوند) و ایوان‌های بزرگ و پیچیده هستند.
حقایق جالب در مورد معماری ویکتوریا
در سانفرانسیسکو، یکی از نمادین‌ترین پس‌زمینه‌های شهر، ردیفی از «Painted Ladies» است، لقبی که در ایالات‌متحده به خانه‌های ویکتوریایی و ادواردیایی داده می‌شود که در دهه ۱۹۶۰ در سه رنگ یا بیشتر رنگ‌آمیزی شده‌اند تا جزئیات معماری پر آذینشان را برجسته کنند. این خانه‌های ردیفی ویکتوریایی سانفرانسیسکو که از پارک میدان آلامو دیده می‌شوند، شاید معروف‌ترین خانه‌های کشور باشند.
این خیابان ۷۱۰–۷۲۰ استاینر که در پس‌زمینه‌ی خط افق شهر مدرن قرار دارد، به‌درستی «ردیف کارت‌پستال» نامیده می‌شود و یک نمای محبوب است که در تولیدات سینمایی و تلویزیونی بی‌شماری ازجمله کمدی «فول هاوس» دهه ۹۰ استفاده می‌شود. مشابه معماری ویکتوریایی، سبک معماری ادواردیایی است که پس از مرگ ملکه ویکتوریا و پس‌ازآن سلطنت پادشاه ادوارد هفتم (۱۹۰۱-۱۹۱۰) آغاز شد، اگرچه همه‌چیز تا سال ۱۹۱۴ بخشی از این دوره محسوب می‌شود.
سبک ادواردی کمتر از ویکتوریایی آراسته بود، فضای داخلی آن دارای دکور ساده‌تر و شلوغی کمتری بود. این مصادف با جنبش هنر و صنایع‌دستی است که در سال ۱۸۸۰ با واکنش هنرمندان و معماران در برابر پیشرفت‌های فنی و تولید انبوه در عصر ویکتوریا آغاز شد و به دنبال تولید کالاهایی بودند که صنعتگری انسان را تجلیل کنند.
۵ نمونه از معماری ویکتوریایی
خانه‌ها و ساختمان‌های به سبک ویکتوریایی را می‌توان در سرتاسر جهان یافت.
۱. کاخ وست مینستر: شاید اساسی‌ترین ساختمان ویکتوریایی، کاخ وست مینستر، مشرف بر رودخانه تیمز در لندن، انگلستان است. این ساختمان که توسط سر چارلز بری پس از آتش‌سوزی بزرگ‌سال ۱۸۳۴ ساخته شد، به‌عنوان الگویی برای طراحی اوج ویکتوریایی عمل می‌کند. نمای آن به‌شدت با تزئینات تزئین شده و سبک گوتیک شکوفا گردیده و با پایانه کلیسا مانند و برج ساعت نمادین بیگ بن کامل شده است.
۲. موزه تاریخ طبیعی آمریکا: اولین ساختمان متعلق به موزه تاریخ طبیعی آمریکا به سبک گوتیک ویکتوریایی در سال ۱۸۷۷ طراحی شد. موزه شهر نیویورک شامل؛ یک ساختمان پنج طبقه می‌باشد که از آجر قرمز و سنگ ساخته‌شده و با تزئینات کلاسیک تزئین شده است.
۳. تالار شهر منچستر: تالار شهر منچستر در منچستر انگلستان، توسط معمار بریتانیایی آلفرد واترهاوس در سال ۱۸۷۷ ساخته شد و دارای نمای پر آذینی به سبک گوتیک و برج ساعتی به ارتفاع ۲۸۰ فوت (۸۵.۳۴ متر) است. در قرن نوزدهم، منچستر مرکز انقلاب صنعتی بود و بنابراین از کیفیت پایین هوا رنج می‌برد. دوده‌های کارخانه‌ها تمایل داشتند در نمای بیرونی ساختمان‌ها بنشینند و جذابیت آن‌ها را از بین ببرند. این مشکل را با ساختن ساختمان با نمای بیرونی سنگی یکنواخت حل کرد و برای دیوارهای داخلی از سفال به‌جای گچ استفاده نمود.
۴. عمارت کارسون: عمارت کارسون مجموعه‌ای از سبک‌های ویکتوریایی است. این خانه که برای بارون چوب ویلیام کارسون در اورکا، کالیفرنیا، در سال ۱۸۸۶ ساخته شد، دارای نمای بیرونی چوب قرمز، سقف‌هایی با ارتفاعات مختلف، پایانه‌ها و ایوانی با تزئینات بسیار زیاد است.
۵. Painted Ladies: بیش از ۴۸۰۰۰ خانه ادواردیایی و ویکتوریایی در سانفرانسیسکو، کالیفرنیا، بین سال‌های ۱۸۴۹ تا ۱۹۱۵ ساخته شد. اگرچه بسیاری از آن‌ها در زلزله تاریخی ۱۹۰۶ از بین رفتند. The Painted Ladies که دارای بلوک رنگی روشن از خانه‌های ویکتوریایی در محله میدان آلامو بود، از معروف‌ترین آن‌هاست.
